တရားသူကြီးမှတ်စာ ၁
၁။ ရှေ့နောက်ဆင်ခြင်ခြင်း (၁:၁–၃:၆)
(က) အတိတ်ကိုပြန်လှည့်ကြည့်ခြင်း (၁:၁–၂:၁၀)
၁:၁–၃ ယောရှု ကွယ်လွန်(၂:၈) ပြီးသောအခါ ယုဒအမျိုးအနွယ်တွင် ခါနန်လူများကို ဦးဆောင်တိုက်ခိုက်မည့် စစ်ခေါင်းဆောင် လိုအပ်လာသည်။ စစ်အောင်နိုင်မည့်အကြောင်း ကတိတော်ရှိသော်လည်း ယုဒသည် ရှိမောင်ကို စစ်ကူစစ်ဘက် လက်ထောက်အဖြစ် ခေါ်ဆောင်သွားသည်။ ထိုသို့ ပြုလုပ်ခြင်းသည် ဘုရားသခင်၏ နှုတ်ကပတ်တော်အား အကြွင်းမဲ့ မကိုးစားရာ ရောက်ပါသည်။
၁:၄–၇ ပထမဆုံးစစ်ဦးအောင်ပွဲမှာ ဗေဇက်မြို့ သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ လူပေါင်းတစ်ထောင်ကျော်ခန့် ချေမှုန်းသုတ်သင်၍ ဗေဇက်မင်း အဒေါနိဗေဇက်ကို ဖမ်းဆီး၍ လက်မ၊ ခြေမတို့ကို ဖြတ်ပစ်သည်။ ထိုသို့ခြေမ လက်မဖြတ်ပစ်ခြင်းသည် အဒေါနိဗေဇက်မင်းက အခြားမင်းကြီး(၇၀)ပါးတို့၏ ခြေမလက်မဖြတ်ပစ်ခဲ့သည့် အပြစ်ဝဋ်ကြွေးလည်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ထိုမင်းအားကွပ်မျက်ရန် ဘုရားသခင်က အမိန့်ပေးခဲ့(တရား၇:၂၄) ဖူးသော်လည်း ဣသရေလတို့သည် ချက်ချင်းလိုက်ဆောင်ရွက်ခြင်း အပြုဘဲ ယေရုရှလင်သို့ ဒုက္ခိတဘဝဖြင့် ခေါ်ဆောင်ညှဉ်းပန်းကြသည်။ များမကြာမီ သေရွာသို့လားသည်။ အစကတည်းက ယဉ်သကိုးစဆိုစကားအတိုင်း ဣသရေလတို့သည် ဗေထိဆိုသည်နှင့် တပြိုင်နက် နှုတ်ကပတ်တော် ချိုးဖောက်ကြလေပြီ၊ တစ်ဝက်တပြက် လိုက်နာကြသော်လည်း မနာခံမှုက ပိုများသည်။ ထို့ကြောင့် မနာခံမှု၏ ဆိုးကျိုးများကို ရှေ့ဆက် ကြုံတွေ့ရကြဦးမည်။
၁:၈ ယုဒသည် ယေရုရှလင်မြို့ကိုလည်း လုပ်ကြံသိမ်းပိုက်သည်။ သို့သော်လည်း ယုဒသည် ယေရုရှလင်ဒေသခံလူ ယေဘုသိလူမျိုးများအား လုံးလုံးလျလျ ဖယ်ရှင်းခြင်း မပြု(ယောရှု ၁၅:၂၁-၆၃ အနက်ဖွင့်ကျမ်းကိုကြည့်)။ ဒါဝိဒ်မင်းလက်ထက်တိုင်အောင် ရှိနေကြသည် (၂ရာ ၅:၆-၇)။
၁:၉–၁၅ ယုဒက ဟေဗြုန်ကို လုပ်ကြံသိမ်းပိုက်ကြောင်းတွေ့ရသည်။ ယောရှု ၁၄နှင့် ၁၅တွင် ဤမြို့ကိုကာလတ် တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ထားသည်ဟု ဆိုသည်။ ဝိဝါဒကွဲပြားစရာမရှိပါ။ ကာလတ်သည် ယုဒ အမျိုးအနွယ်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဤအပိုဒ်ငယ် ၉-၁၀ တွင် ပါရှိသည့် ဟေဗြုန်တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခြင်းသည် ကာလက်၏ အောင်နိုင်ခြင်းကို ဆိုလိုသည် (ငယ် ၂၀နှင့် ယှဉ်ဖတ်)။ ယောရှုလွန်နေ့ရက်များတွင် ကိရယသာဖါကို ဩသနေလက အောင်မြင်ကြောင်း ငယ် ၁၁-၁၅တွင် ထပ်မံတွေ့ရသည်။ ထိုအကြောင်းကို ယောရှု ၁၅:၁၆-၁၉ တွင် ပါရှိပြီးဖြစ်သည်။
၁:၁၆ မောရှေ၏ ယောက္ခမမျိုးနွယ် ကေနိအမျိုးသားများသည် ယုဒလူမျိုးနှင့်အတူတကွ ဆက်လက်နေထိုင်ကြသော်လည်း အမှန်တကယ် အသက်တာပြောင်းလဲခြင်းမရှိကြ။
၁:၁၇–၂၁ ယော်မာ၊ ဂါဇာ၊ အာရှကေလုန် နှင့် ဧကြုန်မြို့များကို ဆက်လက် တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ကြသော်လည်း ယုဒသည် အောင်မြင်မှုဆုံးခန်းတိုင် မရောက်သေး။ ယုဒသည် တောင်ပေါ်ဒေသများကို တိုက်ခိုက် သိမ်းပိုက်နိုင်သော်လည်း မြေပြန့်ဒေသသားများကိုမူ မတိုက်ထုတ်နိုင်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် မြေပြန့်ဒေသသားများသည် သံရထားသုံးကြသည်။ နောက်တဖန်တိုက်ခိုက်ဝံ့ စိတ်လည်းမရှိ။ အပိုဒ်ငယ် ၂၁တွင် ပါရှိသည့်ယေရှုရှလင်မြို့ သိမ်းပိုက်ခြင်း အကြောင်းသည် ဒါဝိဒ်မင်း မတိုင်မီက အကြောင်း အရာဖြစ်သည်။
၁:၂၂–၂၆ ယောသပ်အမျိုး၏ စစ်ရေးအောင်ပွဲဖြစ်သည်။ (ဤတိုက်ပွဲသည် ယောရှုအသက် ထင်ရှားစဉ် (ယောရှု ၁၂:၁၆) ဗေသေလ အောင်ပွဲအကြောင်းဖြစ်သည်။ ဟေဗြုန်နှင့်ကိရယသာဖါကို အောင်မြင်သိမ်းပိုက်ခြင်းအား နောက်ထပ်တဖန်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။ လုဇမြို့ ခေါ် ဗေသေလမြို့အား လုပ်ကြံသိမ်းပိုက်ကြသည်။ သို့သော် လူမျိုးတစ်မျိုးချင်း၏ လုပ်ဆောင်ချက်မဟုတ်ဘဲ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်း အမှားပြုမိကြသည်။ ထို့နောက် ဟိတ္တိအရပ် ဒေသတွင် လုဇအမည်ဖြင့် အခြားမြို့သစ်တည်ကြသည်။ အတိတ်နိမိတ်မကောင်းသော အမည်နာမကို စွဲလန်းကြသည်။
၁:၂၇–၃၆ ပြည်တော်၏ ဗဟိုချက်မနှင့် မြောက်ပိုင်းအရပ်ဝေစုရကြသော လူမျိုးများသည် ဒေသခံခါနန်လူမျိုးများအား အကုန်အစင်ရှင်းလင်းမောင်ထုတ်ခြင်း မပြုကြပါ။ ဗင်္ယာမိန် (ငယ် ၂၁)၊ မနာရှေ (ငယ် ၂၇-၂၈)၊ ဧဖရိမ်(ငယ် ၂၉)၊ ဇာဗုလုန် (ငယ် ၃၀)၊ အာရှာ (ငယ် ၃၁-၃၂)၊ နဿလိ (ငယ် ၃၃)နှင့် ဒန် (ငယ် ၃၄-၃၆)တို့တွင် တွေ့ရသည်။